Rozdział 6

VI WSKAZANIA DO STUDIUM UWARUNKOWAŃ PRZYRODNICZYCH ORAZ PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY

MIROSŁAWIEC

Przeprowadzona waloryzacja przyrodnicza gminy Mirosławiec potwierdziła zasadność ustanowienia istniejących tu obiektów chronionych i powołania nowych. Dane dotyczące stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego powinny być, zgodne z art. 10.1 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 z 10 maja 2003, poz. 717), uwzględnione w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy. Powinny być także uwzględnione podczas opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Przy opracowywaniu kolejnych planów rozwoju gminy Mirosławiec należałoby uwzględnić wyeksponowanie walorów przyrodniczych i kulturowych gminy, z uwzględnieniem ich ochrony przed degradacją wynikającą z gospodarczego rozwoju gminy, ale również przed dewastacją wynikającą z bezmyślności lub złej woli „użytkowników” środowiska w szerokim znaczeniu tego pojęcia.

Ocena dotychczasowego planu zagospodarowania przestrzennego

Na teren gminy Mirosławiec opracowany został i zatwierdzony w dn. 24.04.1980r „Miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego gminy Mirosławiec” (Dz. Urz. Woj. Pilskiego Nr 3 z dn. 02.04.1981r). Opracowany on był w roku 1980 przez zespół pracowników Biura Planowania Przestrzennego z Piły. Plan ten w roku 1990 został częściowo zmieniony (Dz. Urz. Woj. Pilskiego Nr15 z dn. 15.06.1990r). Zgodnie z obowiązującą ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym Plan wygasł w końcu roku 1999.

Zagadnieniom ochrony i kształtowaniu środowiska nie poświecono w podstawowym planie z roku 1980 praktycznie żadnego rozdziału poza kwestią funkcjonowania wysypisk śmieci. W roku 1990 pojawiają się zapisy związane z ochroną środowiska:

1. dopuszczające możliwość tworzenia lokalnych wysypisk śmieci cyt. ”na glebach o niskich klasach bonitacyjnych, po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania - opracowanie zmiany miejscowej planu”;

2. przytaczające zapisy Rozporządzenia Wojewody Pilskiego dotyczącego zasad gospodarowania i zakazów obowiązujących w zlewni jeziora Wielki Bytyń (Nr 1/90 z dn. 27.12.1990r);

3. przytaczając zapisy Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Pile z 1986r w sprawie ustanowienia stref ciszy na jeziorach i w strefie 100 m wokół ich brzegów;

4. podając zbiorcze zestawienia istniejących form ochrony przyrody: rezerwatów przyrody, obszar chronionego krajobrazu, zabytkowych parków, cmentarzy oraz zieleni wysokiej nie objętej ochroną a cennej dla krajobrazu - aleje.

Aktualnie gmina Mirosławiec nie posiada obowiązującego (aktualnego) planu zagospodarowania przestrzennego, opracowane zostało jedynie studium uwarunkowań do planu.

Również Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla miasta Mirosławiec (18.11.1988r Dz. Urz. Woj. Pilskiego nr 3 z dn. 20.01.1989r) opracowany przez Wojewódzkie Biuro Urbanistyki i Architektury w Pile, nie zawierał żadnych istotnych zapisów związanych z ochroną przyrody. Ochrona środowiska ograniczała się jedynie do kwestii zakładu Bacutil i strefy jego oddziaływania oraz planowanej oczyszczalni ścieków. Zmiany miejscowego planu z lat 1993 i 1997 również nie wnosiły żadnych istotnych zapisów w zakresie ochrony przyrody.

Ostatnia zmiana (rok 2001) związana z budową garaży w rejonie ul. Wolności wprowadzała zapis dotyczący zieleni izolacyjnej wokół kompleksu garaży.

Jest to najnowszy zapis planistyczny mówiący o ochronie przyrody w granicach miasta.

Zalecenia do planu rozwoju przestrzennego gminy Mirosławiec

Każda gmina stanowi jednostkę o indywidualnych cechach gospodarczych, społecznych i oczywiście przyrodniczych. Mając to na uwadze, określono szczególne zalecenia planistyczne dla gminy Mirosławiec, uwzględniając jej charakterystykę na tle wyników przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej. Wydaje się, że respektując zaprezentowane wytyczne można pogodzić interesy potencjalnych inwestorów z wymogami ustawowymi dotyczącymi ochrony przyrody. Wskazania te podzielono na dwie grupy zagadnień. Pierwsza odnosi się do spraw planistycznych i uwzględnia specyficzne cechy obszaru. Druga natomiast dotyczy środowiska przyrodniczego w aspekcie ogólnym i zawiera zalecenia, które można nazwać konserwatorskimi.

Sformułowane poniżej zalecenia adresowane są do wszystkich podmiotów w gminie; niektóre z nich, ze względu na swój charakter, muszą być brane pod uwagę przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Przy planowaniu kierunków przestrzennego rozwoju gminy Mirosławiec należy uwzględniać:

zachowanie walorów przyrody nieożywionej i krajobrazu gminy,
zachowanie istniejącej rzeźby terenu,
zachowanie naturalnych ekosystemów w celu utrzymania różnorodności biologicznej,
ochronę obecnego areału użytków zielonych i obecnego sposobu ich użytkowania; dążyć do przywrócenia ekstensywnego koszenia porzuconych łąk. Protegować systemy rolnictwa zrównoważonego wykorzystując niewielkie i rozproszone w krajobrazie użytki zielone,
ochronę przed dewastacją, zaśmiecaniem i niszczeniem oraz zmianą sposobów użytkowania terenów objętych konserwatorską ochroną przyrody i obszarów chronionego krajobrazu, z ewentualnym ograniczonym dopuszczeniem mniej cennych obszarów dla rekreacji,
zwiększenie ilości nieinwazyjnych dla środowiska terenów rekreacyjnych, małych boisk sportowych, szlaków pieszych i ścieżek rowerowych i przyrodniczych w połączeniu z istniejącymi ścieżkami przyrodniczymi.
utrzymanie, a o ile to możliwe - polepszenie stanu czystości podstawowych elementów środowiska,
rozwiązanie problemu odpadów i ścieków przez wdrażanie systemu selektywnego składowania odpadów, likwidację „dzikich” wysypisk i składowisk odpadów oraz wylewisk nieczystości, ciągła poprawa stanu oczyszczania ścieków.
wyłączenie z zalesień terenów, dla których byłoby to przyczyną degradacji walorów przyrodniczych i krajobrazowych. Dotyczy to przede wszystkim łąk i cennych torfowisk. Obszary proponowane do zalesienia powinny posiadać ekspertyzy przyrodnicze.
ochronę zasobów użytkowych środowiska, np.: torfów, wód podziemnych, kompleksów leśnych i terenów rolniczych; wprowadzenie całkowitego zakazu kopania i pozyskiwania, rekultywacja obszarów zdegradowanych (wykopy, doły torfowe, śmieci),
ochronę i wyeksponowanie walorów przyrodniczych i kulturowych, ze szczególnym uwzględnieniem zabytków kultury materialnej,
spójne zasady administrowania - zgodne z ideą ekorozwoju, obszarów leżących na styku z sąsiednimi gminami,
bezwzględne karanie osób dewastujących zarówno obiekty przyrodnicze, jak i zabytki kultury materialnej,
w lokalnych programach edukacyjnych umieszczać informacje o cechach i walorach przyrodniczych i kulturowych gminy Mirosławiec.

W gminie Mirosławiec istnieją siedliska, które ze względu na wartości florystyczne, faunistyczne i krajobrazowe winny być chronione. Należy więc powiększyć sieć obiektów chronionych o obiekty zaproponowane w niniejszym opracowaniu (rozdz. V) tworzące lokalny ESOCH, włączający się w ogólnokrajowy system obszarów chronionych. Równocześnie stwierdzono miejsca występowania gatunków roślin i zwierząt chronionych na mocy rozporządzeń Ministra Środowiska, a także zarejestrowano rzadkie albo ginące lub zagrożone wyginięciem gatunki flory godne szczególnej troski. Miejsca te opisano w poprzednich rozdziałach. W stosunku do tych obszarów i miejsc zaleca się podjąć działania mające na celu zawarcie w:

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
Planie zagospodarowania przestrzennego gminy,
Programie ochrony Nadleśnictwa Mirosławiec
Programie urządzania Nadleśnictwa Mirosławiec,
Programie ochrony Nadleśnictwa Wałcz,
Programie urządzania Nadleśnictwa Wałcz
Strategii rozwoju województwa zachodniopomorskiego,

stosownych zapisów, które przyczyniają się do ich ochrony.

W wyżej wymienionych dokumentach powinny znaleźć się następujące kwestie:

Lokalizacja obszarów cennych przyrodniczo i krajobrazowo:

o szczególnie interesujących walorach krajobrazowych,
stanowiska i obszary ważne dla zachowania gatunków roślin i zwierząt,
obszary z cenną i chronioną roślinnością naturalną i seminaturalną (torfowiska, jeziora, łąki, ciągi zarośli śródpolnych, enklawy lasów),
miejsca występowania skupisk zieleni jak: torfowiska, stanowiska głazów narzutowych i inne twory przyrody nieożywionej.

Informacja o roli rzek i innych cieków jako korytarzy ekologicznych o randze regionalnej i lokalnej.

W celu zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych gminy należy objąć ochroną zgodnie z wymogami Ustawy o ochronie przyrody obiekty, które reprezentują szczególne cechy przyrodnicze, tj.:

6 użytków ekologicznych, dla ochrony cennych ekosystemów z gatunkami roślin chronionych i zagrożonych,

Dla tych obiektów należy sporządzić dokumentację przyrodniczą, następnie w aktach powołujących określić zakazy i wskazania konserwatorskie.

Zachować dotychczasowy sposób gospodarowania przede wszystkim na dawnych użytkach zielonych na zmeliorowanych niskich torfowiskach dolinowych.
Objąć troskliwą opieką konserwatorską parki zabytkowe, cmentarze oraz inne skupienia zieleni komponowanej.
Kontrolować umieszczenie w krajobrazie nowych obiektów jak: maszty telefonii komórkowej, maszty telewizyjne, elektrownie wiatrowe mogące negatywnie wpływać na całe środowisko przyrodnicze. Nie powinny być stawiane zwłaszcza na krawędziach dolin.
Podejmowanie dalszych działań zmierzających do eliminacji istniejących i potencjalnych zagrożeń, w tym, uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej, kontrola szczelności szamb na terenach nieskanalizowanych, likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci i miejsc składowania odpadów, instalacja urządzeń do oczyszczania ścieków deszczowych.
Wykonać plan nasadzeń śródpolnych krzewów i drzew gatunków rodzimych celem zwiększenia bioróżnorodności na obszarach użytkowanych rolniczo.
Wprowadzić całkowity zakaz budowy urządzeń hydrotechnicznych przegradzających koryta rzek uniemożliwiających swobodny przepływ wody, a tym samym swobodną migrację ichtiofauny.
Ze względu na wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe, wszelkie planowane inwestycje budowlane, hydrotechniczne powinny być poprzedzone opracowaniem ekofizjograficznym i uzgodnione z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody.
Zagospodarowanie turystyczne i osadnictwo obszarów dolin rzecznych oraz jezior musi uwzględniać konieczności opracowania wskaźników, które określą tzw. chłonność terenu. To zagadnienie należy uwzględnić w ekofizjografii.

Zaprojektowane w wyniku przeprowadzonej waloryzacji obiekty ochronne obejmują miejsca najcenniejsze dla fauny i szaty roślinnej. Ich formalne powoływanie może być procesem długotrwałym, dlatego też w każdym dokumencie dotyczącym zagospodarowania przestrzennego przygotowanym w przyszłości należy:

w wypadku opracowania planu dla terenu proponowanego do objęcia ochroną należy proponowane zakazy i ograniczenia ująć jako ustalenia planu na tym terenie,
do czasu powołania powierzchniowych form ochrony należy w planach zagospodarowania i studium zapisać odnośnie tych obszarów zakaz zmiany form użytkowania gruntów,
odnośnie terenów zaproponowanych do włączenia do użytków ekologicznych i rezerwatów należy także wprowadzić zakaz prywatyzacji gruntów państwowych lub innych nieprywatnych.

Ogólne wskazania konserwatorskie

Obszar gminy Mirosławiec obfituje w tereny cenne przyrodniczo. Wydaje się więc konieczne przestrzeganie zasad gospodarowania i kształtowania środowiska takich, jak dla obszarów o wysokich walorach przyrodniczych.

Stosowanie się do wymienionych poniżej wskazań umożliwia zachowanie walorów przyrodniczych i jednocześnie renaturalizację środowiska tam, gdzie jest to jeszcze możliwe. Są to jednak zalecenia ogólne wypracowane na bazie doświadczeń ekologii. Mogą one być pomocne w kwestiach opracowywanych strategii gospodarczych jak i przy rozwiązywaniu problemów szczegółowych, dotyczących zagospodarowania.

Tak więc w celu ochrony środowiska biologicznego należy:

Zachować pełną reprezentację typów ekosystemów - biotopów, charakterystyczną dla gminy. Pozostawić wszystkie naturalne struktury przyrodnicze, w tym ustawowo chronione zadrzewienia i zakrzewienia, oczka, bagna, torfowiska itp. Na obszarach tych należy powtarzać w zapisach dla obszarów funkcjonalnych (wydzieleń planistycznych) nakaz zachowania ich w stanie naturalnym.
Kształtować korytarze ekologiczne (pomosty, łączniki) pomiędzy rozproszonymi ekosystemami podobnego typu, aby zlikwidować ich izolację przestrzenną. Umożliwi to migrację flory i fauny - wymianę zasobów genowych, podnosząc tym samym odporność systemu przyrodniczego na degradację. Na przykład dwa fragmenty lasów podobnego typu należy połączyć pasem zadrzewień.
Działalność zadrzewieniową należy prowadzić zgodnie z poniższymi zasadami:
- do nasadzeń należy używać rodzimych, zgodnych z siedliskiem gatunków drzew i krzewów,
- zadrzewienia należy kształtować wraz z odpowiednią granicą polno-leśną z okrajkiem i oszyjkiem,

wykorzystać istniejący „potencjał renaturalizacyjny” w postaci pozostawionych samych sobie fragmentów słabo przekształconych zarośli, łąk i ugorów,
w miarę możliwości nie usuwać drzew i krzewów, które wyrosły na terenach ruderalnych (np. przy ogrodzeniach terenów przemysłowych),
zezwolenia na wycinkę drzew i krzewów, nie związane z inwestycjami i zmianą przeznaczenia terenu, powinny być wydawane wyłącznie pod warunkiem wprowadzenia nowych,
wprowadzić nowe zadrzewienia i zakrzewienia wzdłuż ciągów komunikacyjnych.

Ograniczyć należy inwestycje przecinające wskazane korytarze ekologiczne, a w przypadku inwestycji niezbędnych zminimalizować ich wpływ na środowisko przyrodnicze planując odpowiednie przepusty, osłony nasadzenia etc.
Na odcinkach cieków, poza zwartą zabudową, pozwolić na spontaniczne kształtowanie się koryta oraz w miarę możliwości nie usuwać zwalonych drzew z koryta rzek.
Kształtować trwałą roślinność w strefach wododziałowych, które pełnią ważną funkcję alimentacyjną oraz rolę korytarzy ekologicznych. Tym samym nie odlesiać stref wododziałowych.
Na obszarach zajmowanych przez roślinność przyczyniającą się do oczyszczania środowiska naturalnego zakazać inwestycji mogących wpłynąć negatywnie na pokrywę roślinną.
W jednostkach krajobrazowo-roślinnych i łąkowo-polnych dolin rzecznych, w miejscach przesuszonych, stosować zalesienia. Zwiększą one retencję wód, a także będą pełniły funkcję melioracyjną. Proporcje między lesistością a wielkością użytków zielonych muszą być wyważone merytorycznie. Nie można zalesiać tych łąk i pastwisk, które mają kluczowe znaczenie przyrodnicze.
Likwidować grunty orne dochodzące do zbiorników i koryt rzek. Zamieniać je na trwałe użytki zielone bądź zalesiać.
Nie zalesiać, ani też nie dopuszczać do zarośnięcia drzewami, brzegów cieków na całej długości. Utrzymać niedługie odcinki biegu koszone aż do brzegów koryta, pozostawiając kilkumetrowy pas dla rozwoju roślinności ziołoroślowej i szuwarowej.
Pozostawić do spontanicznego zarastania roślinnością nieużytki powstałe po eksploatacji kruszywa mineralnego (po ewentualnej uprzedniej częściowej rekultywacji technicznej) bądź torfu.
Utrzymywać, wokół zbiorników wód stojących oraz wzdłuż cieków, trwałe użytki zielone w pasie przynajmniej 15 metrów. Ograniczają one spływ substancji biogennych (pochodzących z nawozów) - działają jako naturalna bariera biogeochemiczna. Są też miejscem gniazdowania cennej ornitofauny wodno - błotnej.
Przeprowadzić weryfikację potencjalnych obszarów wydobycia surowców potencjalnych złóż (piasków, torfów). Każda taka inwestycja musi mieć wykonaną ocenę oddziaływania na środowisko. Gospodarkę eksploatacji surowców mineralnych należy prowadzić zgodnie z ustawą „prawo geologiczne i górnicze” z 1994 r.
Nie dopuszczać do osuszania i zasypywania lokalnych mokradeł na dnach dolin.
Wprowadzać zalesianie terenów granicznych między obszarami o różnym typie użytkowania. Ograniczy to między innymi rozprzestrzenianie się zbiorowisk synantropijnych złożonych z ekspansywnych gatunków.
Grunty słabsze o bardzo niskiej przydatności rolniczej przeznaczać pod zalesienie lub w zależności od charakteru siedlisk (zwłaszcza o skrajnych warunkach ekologicznych), pozostawiać w formie nieużytków podlegających spontanicznym procesom regeneracyjnym.

Mając na uwadze kwestie wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej, można stwierdzić, że niektóre ze środowisk ze względu na występujące tam wartości przyrody ożywionej, będą wymagały ochrony (w myśl ratyfikowanych przez Polskę konwencji oraz obowiązujących w krajach Unii Europejskiej dyrektyw i zarządzeń). Obszary takie wskazano w rozdziale V.

225

Metadane - wyciąg z rejestru zmian

Akcja	Osoba	Data
Dodanie dokumentu:	Wroński Robert	21-07-2005 09:34:12
Osoba, która wytworzyła informację lub odpowiada za treść informacji:	Wroński Robert	21-07-2005
Ostatnia aktualizacja:	Wroński Robert	21-07-2005 09:34:12